1 Mayıs Fikri Sermaye Bayramına Dönüşmelidir
Endüstri devrimi denilen insanların yaşayışını oldukça değiştirdi. Başta İngiltere olmak üzere kralların gücü zayıfladı, halkın içinden çıkan insanlar da neredeyse krallar gibi oldu. İngiltere’de James Watt’ın buhar makinesini geliştirmesi ve buna patent alması gibi, Edison’un ampulü geliştirmesi ve patent alması dünya tarihi için son derece önemli olaylardır. Bu kişiler, ne krallara yakınlıkları ile , ne de askeri berecileri ile öne çıktı. Bu kişilerin öne çıkmasının tek ve yegane sebebi akıllarıdır. Akılları ile bir şeyleri geliştirdiler ve bunu devlet “patent” ile tanıdı. Sonra da tarihe geçtiler.
Endüstri devriminin şanlı hikayeleri arasında yer alan bu tip hikayelerin yanında, makineleşme işçi sınıfını doğurdu. Her zamanki gibi emeği ve işçileri sömürenler ortaya çıktı. Ancak buna karşı duran yine emek ve işçi sınıfı oldu. 1 Mayıs , emek ve işçi sınıfının haklarının korunması bakımından gerçekten önemli bir tarih oldu.
Zaman değişiyor. Şartlar da!
Bu günkü değişimin adı ENDÜSTRİ 4.0. Bu devrim, tıpkı geçmişe bakıldığında endüstri devrimi kadar önemli. Nasıl ki o dönemlerde bunun bir devrim olduğu bilinmiyor idiyse, şimdide pek bunun ne kadar önemli olduğunun farkında olmayabiliriz. O zaman tarım toplumundan endüstri toplumuna bir geçiş yaşandı. Bu geçiş tüm yaşam biçimlerini, şehirleri ortaya çıkardı. Şimdi de endüstri toplumundan , farklı bir topluma geçiş var, belki de bunun adı “akıl toplumu “ veya aklın öne çıktığı kavramlar ile anılacaktır.
Çünkü artık çalışmak, daha doğrusu bilek gücü ile çalışmak eskisi kadar önemli değil. Bundan 20-30 yıl öncesinde başta Avrupa ve Amerika olmak üzere firmalar iş gücü gerektiren işlerinin başta Çin olmak üzere uzak doğuya kaydırdılar. Rekabette maliyetin lüks ürünler dahil tüm alanlarda öne çıkması işçilik maliyetlerini yükselten iş gücünün, daha düşük işçilik maliyetleri olan Çin, Tayvan, Hindistan gibi doğuya akmasına sebep oldu. Bugün bu akış devam ediyor. Ancak ters bir akış ta başladı. Örneğin Adidas fabrikasını uzak doğudan , yeniden Almanya’ya kaydırıyor. NEDEN? Almanya’da işçilik maliyetleri düştüğünden dolayı mı? HAYIR. Artık işçiye ihtiyaç kalmadığından dolayı. Evet, endüstri 4.0 özellikle kol gücü gerektiren işçilikleri ortadan kaldırıyor. Artık o işleri makineler yapıyor. Sadece o makineleri yönetecek “akıllı” insanlara ihtiyaç var. O da zaten Almanya’da var.
Endüstri 4.0 tüm yaşam biçimimizi kısa, orta ve uzun vadede etkileyecek. Bunu gören ve buna göre tedbir alan insanlar ayakta kalacak. Diğerleri de maalesef “köle” olarak ayakta kalacaktır. Bunun farkında olmalıyız. Tüm Türkiye çalışıyor, hatta çalışma saatleri bakımından Avrupa ortalamasının üstünde çalışıyor, ancak bir kaç global şirket kadar para kazanamıyor. Hatta muhasebe açısından düşündüğümüzde her yıl dış ticaret açığı ile zarardayız.
Bu bakımdan klasik kutlanan 1 Mayıs işçi bayramında “haklarımızı isteriz” “sömürü düzenine hayır” gibi sloganlardan kurtulup gerçekleri görmemiz gerekiyor. Dünya gidişatı diyor ki “Artık akıl daha da önemli, akılla birlikte değer üretmek ve bu aklın oluşturduğu sermayeye sahip olmak gereklidir. “ Eskiden bilinen iş gücü sermayesi artık aklın ön planda olduğu “fikri sermeye” dönüşüyor. Ne kadar iş gücüne veya ne kadar genç insana sahip olduğunuzdan ziyade ne kadar makineleri yönetebilecek insan , yani fikri sermayeye sahip olduğunuz önemli. Artık 1 Mayıs fikri sermaye bayramı olmalıdır.
Hasan DEMİRKIRAN
Rekabet Enstitüsü
Platform Başkanı
